Понудувачот согласно со член 105 став 4 и 7 од законот, ја доставува понудата со цена во која се засметани сите трошоци и попусти на вкупната цена на понудата, без ДДВ кој се искажува посебно, во денари или во валута како што е утврдено во тендерската документација.
Понудувачот може да ја искаже цената на понудата во валута различна од денарот, но само доколку договорниот орган тоа го дозволи, односно доколку во тендерската документација ја утврди валутата или валутите во кои може да се изрази цената на понудата, како и валутата што ќе се користи за евалуација на понудите. Курсната листа што ќе се користи е онаа на Народната банка на Република Македонија, а курсевите за размена се оние што важеле 14 дена пред крајниот рок за поднесување на понудите.
Цената на понудата согласно со член 105 став 6 од законот, се изразува за вкупниот предмет на набавка и во неа се засметани сите трошоци и попусти на вкупната цена на понудата, без ДДВ кој се искажува посебно, во денари (или во валута) како што е утврдено во тендерската документација.
Доколку предметот на набавка е поделен во делови, цената на понудата се изразува посебно за оној дел за кој се поднесува понудата согласно со тендерската документација.
Да, понудувачот може да ја измени, замени или да ја повлече својата понуда, но тоа треба да го стори пред истекот на крајниот рок за поднесување на понудите.
Доколку, својата понуда ја повлече по отварањето на понудите ризикува договорниот орган во ЕСЈН да му објави негативна референца врз основа на член 101 став 6 алинеја 1 од законот.
Да, во исклучителни случаи кои не настанале по негова вина (елементарни непогоди, епидемии и сл), договорниот орган може да побара од понудувачите продолжување на периодот на важност на понудите.
Договорот за поднесување групна понуда е договор со кој членовите во групата економски оператори меѓусебно и кон договорниот орган се обврзуваат за извршување на договорот за јавна набавка, и истиот треба да ги содржи следниве податоци:
Секако, договорот за поднесување групна понуда може да содржи и други податоци кои договорниот орган ќе ги (смета за битни) и ќе ги утврди во тендерската документација.
Член во групата економски оператори согласно со член 106 став 7 од законот, не може да се повлече од групата економски оператори до склучување на договорот за јавна набавка доколку:
Повлекувањето на член од групата економски оператори спротивно на погоренаведеното се смета за повлекување на групната понуда.
Секој член на група кој сака да учествува на јавни набавки треба да биде регистриран на ЕСЈН во согласност со член 4 од Правилникот за начинот на користење на ЕСЈН (Сл.весник на РСМ бр. 64/2019). Оттаму, доколку понудувачот настапува во група, сите членови на групата треба задолжително да бидат регистрирани на Електронскиот систем за јавни набавки, и тоа во моментот на поднесување на понудата. При поднесувањето на понудата на ЕСЈН, носителот на групата означува дека истата е групна понуда и од системот ги одбира сите членови. Оваа функционалност на ЕСЈН е воведена со цел поголема транспарентност, олеснување, подобрување и следливост на поднесените понуди, а со цел членовите на групата да бидат автоматски прикажани и при отворањето на понудите, и за истите системот автоматски да изврши проверка дали се на листата на негативни референци. Со воведување на оваа техничка можност на ЕСЈН се обезбедуваат и подетални статистички податоци за учествата на понудувачите на постапките за јавни набавки.
Периодот на важност на понуда го утврдува договорниот орган во тендерската документација, а истиот се смета од денот кој е определен како краен рок за поднесување на понуди, на начин утврден во член 65 од законот. Овој период треба да е доволен договорниот орган да ги преземе сите дејствија за избор на најповолна понуда и склучување на договор за јавна набавка.
Во постапките за јавни набавки согласно со член 106 став 2 од законот, може да учествуваат и групи економски оператори, вклучувајќи ги и привремените здружувања, согласно со прописите за заштита на конкуренцијата.
Составен дел на групна понуда согласно со член 106 став 5 од законот, е договор за поднесување групна понуда со кој членовите во групата економски оператори меѓусебно и кон договорниот орган се обврзуваат за извршување на договорот за јавна набавка, а кој особено ги содржи следниве податоци: членот на групата што ќе биде носител на групата, односно што ќе ја поднесе понудата и ќе ја застапува групата пред договорниот орган, членот на групата кој во име на групата економски оператори ќе го потпише договорот за јавна набавка, членот на групата што ќе ја издаде фактурата и сметка на која ќе се вршат плаќањата, краток опис на обврските на секој од членовите на групата економски оператори за извршување на договорот и други податоци кои договорниот орган ќе ги утврди во тендерската документација.
Во случај на група економски оператори, договорниот орган проверува за секој член од групата дали постојат причини за негово исклучување од постапката, а воедно сите членови од групата треба да ја докажат способноста за вршење професионална дејност (да достават ДРД образец).
При утврдување на способноста за вршење професионална дејност на економските оператори согласно со член 90 став 2 од законот, договорниот орган бара и доказ издаден од надлежен орган за исполнување на посебните услови за вршење на дејноста пропишани согласно со закон кои се однесуваат на предметот на јавна набавка. Тоа значи дека, во случај на потреба од поседување на посебни лиценци, членот од групата економски оператори кој ќе ги дава услугите, односно ќе ги врши работите треба да ја поседува бараната лиценца, дозвола или овластување, како договорниот орган би ја оценил понудата за прифатлива. Ова треба да биде јасно видливо од договорот за поднесување групна понуда, кој се доставува заедно со понудата. Во случај, кога од одредбите на договорот не е јасно видливо кој од групата ќе ги пружа услугите, односно ќе ги изведува работите за кои е потребна бараната лиценца, или кога поради природата на предметот на набавка не е можно да се оддели реализацијата на договорот помеѓу учесниците во групата на понудувачи, сите економски оператори од групата треба да ги поседуваат бараните лиценци.
Во постапката за јавна набавка, заради исполнување на условите за квалитативен избор во делот на економската и финансиската состојба и техничката или професионалната способност, групата економски оператори може да ја користи способноста на членовите во групата на начин утврден во ставовите 1, 2, 3, 4 и 5 од член 96. Тоа значи дека, во случај на група економски оператори сите членови заедно (не поединечно) треба да ги исполнат минималните барани услови со кои ќе се потврди дека економските оператори ги имаат потребните економско-финансиски и техничко-професионални капацитети.
Во однос на исполнување на условите за квалитативен избор во делот на техничката или професионалната способност во врска со образовните и стручните квалификации или релевантно стручно искуство, истите треба да ги исполнува оној член од групата кој ќе ги изведува работите или ќе ги обезбедува услугите за кои се бара таквата способност. Ова треба да биде јасно видливо од договорот за поднесување групна понуда.
Во соодветни случаи каде што природата на предметот на набавка го оправдува користењето на стандардите за системи за квалитет и/или стандардите за управување со животната средина, договорниот орган може да бара од економските оператори да се придржуваат кон тие стандарди. Со нив се потврдува дека понудувачот се придржува на определени стандарди за системи на квалитет, односно за управување со животната средина за целокупниот производствен или деловен процес. Во случај на група економски оператори сите членови на групата поединечно треба да докажат дека производствениот или деловниот процес им е контролиран, односно дека при одвивањето на истиот се придржуваат до конкретните барани сертификати. Тоа значи дека сите економски оператори од групата треба да ги поседуваат бараните стандарди за системи за квалитет, односно за управување со животната средина.
Учеството на групи економски оператори во постапките за јавни набавки е уредено со членот 106 од законот. Наведениов член, а и законот не содржи забрана според која членот на групата – странското правно лице не би можело да ја достави гаранцијата за квалитетно и навремено извршување на договорот издадена од банка во неговата матичната земја.
Со банкарската гаранција банката се обврзува спрема примачот на гаранцијата – договорниот орган дека во носителот на набавката да не му ја исполни обврската во рокот на стасаноста, ќе му ја намири обврската ако бидат исполнети условите наведени во гаранцијата. Гаранцијата мора да биде издадена во писмена форма. Она што е особено важно е банкарската гаранција да содржи клаузула “без приговор”, на “прв повик” или зборови што имаат исто значење.
Сепак, во однос на наведеново прашање предвид треба да се имаат и одредбите од законот што ги уредува облигационите односи.
Учеството на групи економски оператори во постапките за јавни набавки е уредено со членот 106 од законот. Наведениов член, а и законот не содржи обврска според која членот на групата што ќе ја издаде банкарската гаранција за квалитетно и навремено извршување на договорот, треба да ја издаде и фактурата кон договорниот орган.
Имено, составен дел на групна понуда согласно со член 106 став 5 од законот, е договор за поднесување групна понуда со кој членовите во групата економски оператори меѓусебно и кон договорниот орган се обврзуваат за извршување на договорот за јавна набавка. При тоа, договорот треба да ги содржи следниве податоци:
Треба да се има предвид дека овие податоци се законскиот минимум кој треба да биде содржан во договорот за групна понуда. Воедно, алинејата 5 од став 5 на член 106, дава можност од страна на договорниот орган да бидат побарани и други елемент.
Оттука, треба внимателно да се прочитаат сите барања и услови поставени во тендерската документација, а доколку постојат одредени дилеми да се постапи согласно со член 81 став 4 од законот, односно да се постави прашање или барање за појаснување или измени на тендерската документација, при тоа внимавајќи истите да бидат поднесени најмалку осум дена пред крајниот рок за поднесување понуди или пријави за учество, односно шест дена кај поедноставената отворена постапка и четири дена кај набавката од мала вредност со објавување оглас.
Договорниот орган нема да бара од групата економски оператори да има соодветна правна форма како услов за поднесување групна понуда или групна пријава за учество. Но, договорниот орган, по извршениот избор на најповолна понуда, од групата економски оператори согласно со член 106 став 9 од законот, може да побара, тие да се здружат во соодветна правна форма заради извршување на договорот.
Во однос на поседувањето на жиро сметка (од страна на странско правно лице член во групата) во предвид ќе треба да се земат и прописите со кои се уредува платниот промет во нашата држава.
Во постапките за јавни набавки согласно со член 106 став 2 од законот, може да учествуваат и групи економски оператори, вклучувајќи ги и привремените здружувања, согласно со прописите за заштита на конкуренцијата.
Составен дел на групна понуда е договор за поднесување групна понуда со кој членовите во групата економски оператори меѓусебно и кон договорниот орган се обврзуваат за извршување на договорот за јавна набавка. Еден од законски пропишаните податоци кој овој договор треба да го содржи е и податокот за членот на групата што ќе биде носител на групата, односно што ќе ја поднесе понудата и ќе ја застапува групата пред договорниот орган.
Законот не содржи ограничување во однос на тоа кој член на групата треба да биде носител на групата. Согласно со член 104 став 3 и 4, договорниот орган е обврзан во тендерската документација да појасни како групите економски оператори ќе ги исполнат условите за утврдување на економската и финансиската состојба или техничката и професионалната способност, доколку е тоа сразмерно и оправдано од објективни причини. Додека, условите за извршување на договорот за јавна набавка, кои мора да ги исполнуваат групите економски оператори, а кои се различни од оние што важат за поединечните учесници во постапката за јавна набавка, мора да бидат сразмерни и оправдани од објективни причини.
Воедно, предвид треба да се има и член 96 став 6 од законот, согласно кој групата економски оператори може да ја користи способноста на членовите во групата или на други субјекти на начин утврден во ставовите (1), (2), (3), (4) и (5) на овој член.
Кандидатот, односно понудувачот, во рамките на иста постапка за јавна набавка согласно со член 107 став 1 од законот, може да учествува само во една пријава за учество, односно понуда. Сите пријави за учество, односно понуди согласно со ставот 2 од наведениот член ќе бидат отфрлени ако кандидатот, односно понудувачот:
Тоа значи дека, економскиот оператор кој не се јавува како понудувач, може да се јави во улога на поддршка на повеќе понудувачи за различни лотови во истата постапка. Имено, тој економски оператор не се јавува директно како учесник во постапката за јавна набавка (понудувач), туку како поддршка на други економски оператори.